Home »

Phương pháp ăn dặm Baby Led Weaning- Bé tập ăn như thế nào ( phần 2)

Thứ Sáu, 25 tháng 1, 2013
Bé học cách ăn thức ăn dặm một cách tự nhiên vào thời điểm thích hợp, nhưng để biết khi nào bé sẵn sàng và các kỹ năng của bé phát triển thế nào cũng rất có lợi. 

Ở phần một chúng ta đã bàn về Phương pháp ăn dặm Baby Led Weaning, đã hiểu sơ bộ về phương pháp ăn dặm này. Chương này giải thích những gì cần biết và làm thế nào để giúp bé tiến bộ với tốc độ của riêng mình.

Con tôi đã sẵn sàng? 

Bộ Y tế Vương quốc Anh khuyến cáo độ tuổi sớm nhất để bắt đầu ăn dặm là 6 tháng; một số bé có thể sẵn sàng 1 hoặc 2 tuần trước đó, và cũng không phải cá biệt đối với 1 số bé khác chỉ thực sự hứng thú với việc ăn uống cho tới tận 8 tháng hoặc lớn hơn. Vấn đề đối với các bậc phụ huynh là phần lớn các dấu hiệu của sự sẵn sàng mà họ vẫn được khuyên theo truyền thống (ví dụ như bé thức dậy giữa đêm) lại thường xuất hiện trước 6 tháng. Hiện nay chúng ta biết những điều này không liên quan gì tới nhu cầu tăng dinh dưỡng hay khả năng tiêu hóa thức ăn - đó chỉ là những điều xảy ra hoàn toàn tự nhiên. Bé đòi ăn nhiều hơn cũng không phải là dấu hiệu của sự sẵn sàng; nếu bé cần năng lượng để phát triển, thì sữa mẹ (hoặc sữa công thức) giàu dinh calo là câu trả lời thích hợp, chứ không phải thức ăn dặm. 

Phần lớn các bé chỉ thực sự sẵn sàng khám phá thức ăn khi có thể làm được tất cả các việc sau đây: 
- Ngồi vững không cần (hoặc rất ít) trợ giúp 
- Với và túm đồ vật chính xác 
- Đưa đồ vật vào miệng nhanh và chính xác 
- Có hoạt động gặm và nhai 

Những dấu hiệu trên thường xuất hiện cùng nhau vào khoảng 6 tháng - hiếm khi sớm hơn. Nhưng dấu hiệu rõ ràng nhất là khi bé với thức ăn từ đĩa của bạn, đưa vào mồm và bắt đầu nhai. 

Tiến độ ăn 

Cũng giống như học cười, bò, đi hay nói, học ăn thức ăn cũng là một phần tự nhiên trong quá trình phát triển của bất kỳ đứa trẻ khỏe mạnh nào. Những kỹ năng quan trọng này luôn luôn phát triển theo một trình tự giống nhau, nhưng với tốc độ riêng của mỗi bé. Vì vậy mặc dù những khả năng này xuất hiện vào những thời điểm khác nhau tí chút ở mỗi bé, những kỹ năng bé cần dần dần sẽ được phát triển hết, kể từ lúc bé chào đời. 

Một em bé đủ ngày đủ tháng, khỏe mạnh có thể tìm được vú mẹ và bú ngay khi vừa mới chào đời. Người mẹ giúp bằng cách giữ bé ở một vị trí thoải mái những phần còn lại là bé tự thực hiện - việc tự ăn bắt đầu ngay từ đầu. Đây là kỹ năng tồn tại cơ bản mà tất cả các bé sơ sinh đều có, kể cả với những bé không được bú mẹ. Nếu bé được ăn bất cứ khi nào bé muốn, bé sẽ điều chỉnh được nhu cầu ăn của riêng mình và ăn chính xác lượng bé cần. 

Vào khoảng 4 tháng bé sẽ bắt đầu phát triển những kỹ năng sau này giúp bé ăn thức ăn. Bé có thể với và tóm giữ được những vật bé thích (ví dụ như đồ chơi, chùm chìa khóa) và bé bắt đầu đưa vào miêng để có thể khám phá bằng môi và lưỡi. Miệng trẻ em cực kỳ nhạy cảm và đó là cách bé học về vị, kết cấu, hình dáng và kích cỡ. 

Vào khoảng 6 tháng, bé có khả năng đưa đồ vật vào miệng chính xác hơn. Nếu bé nhặt được vật gì có thể ăn được, bé sẽ coi đó như một món đồ chơi - bé sẽ tìm hiểu bằng tay và miệng (thường lúc này đã phối hợp nhịp nhàng hơn, nhưng bé vẫn chưa biết đó là thức ăn. Bé tò mò hơn là đói. Nếu bé đưa được thứ gì vào miệng, thì đối với bé đó là một phần thưởng thú vị, nhưng không phải là mục đích của việc luyện tập. 

Khả năng nhai cũng bắt đầu phát triển lúc 6 tháng. Đây là một kỹ năng quan trọng bởi vì nhai thức ăn (bằng răng hoặc không bằng răng) làm thức ăn mềm ra, nhào trộn với nước bọt để an toàn và dễ nuốt hơn, điều này cũng bắt đầu quá trình tiêu hóa. Có cơ hội tập nhai càng sớm càng tốt là cách tốt nhất để đảm bảo rằng bé học nhai một cách hiệu quả. Những bé không có cơ hội nhai thức ăn tới tận khi lớn (từ 10 tháng trở đi) thường sau này khó ăn hơn. 

Bởi vì các kỹ năng ăn phát triển theo trình tự được sắp xếp sẵn, bé sẽ tìm ra cách nhai bằng lợi, gặm, cắn và nhai thức ăn trước khi bé học cách đưa thức ăn vào sâu trong họng và nuốt. Điều này có nghĩa là bé hiếm khi cố gắng nuốt thứ gì mà bé chưa nhai được. Do đó đừng ngạc nhiên nếu trong vòng 1-2 tuần đầu, phần lớn những gì có vẻ bé ăn thường không được nuốt mà bị nhè ra. 

Phản xạ ọe 

Rất nhiều bé ọe khi học cách xử lý thức ăn trong miệng. Có thể đó là cách giúp bé học ăn một cách an toàn hơn, bàng cách không nhồi vào miệng quá nhiều hoặc đưa thức ăn vào quá sâu trước khi nhai. Một số bé chỉ ọe 1 hoặc 2 lần, trong khi các bé khác tiếp tục thỉnh thoảng ọe trong vài tuần. 

Khi bé ọe, nghĩa là thức ăn khi chưa sẵn sàng được nuốt bị đẩy về phía trước trong hành động ọe (nôn) để ngăn thức ăn trôi sâu vào trong họng. Ở trẻ em, phản xạ ọe rất nhạy, do đó nó dễ xảy ra hơn ở người lớn với điểm nhạy cảm ở phía trước của miệng (hơn là ở gần họng). 

Mặc dù nhìn bé ọe có thể không thoải mái, nhưng hầu hết các bé đều không cảm thấy khó chịu; các bé thường nhanh chóng đưa miếng thức ăn lại vào mồm, rồi nhổ ra hoặc nhai tiếp - nghĩa là tiếp tục ăn rất vui vẻ. 

Để giúp bé với phản xạ ọe này, luôn nhớ bé phải được ngồi thẳng khi ăn (có hỗ trợ nếu cần thiết), do đó bất kỳ thức ăn nào chưa sẵn sàng để nuốt sẽ rơi ra ngoài miệng thay vì trôi vào trong họng. Một điều cực kỳ quan trọng nữa là không ai đưa thức ăn vào miệng bé, trừ bé. Như thế bé có thể dành thời gian cần thiết để điều chỉnh lượng thức ăn một cách hiệu quả. 

Mặc dù đôi khi vẫn bị nhầm lẫn, nhưng hóc không phải là ọe. Hóc xảy ra khi một vật gì đó chặn hoàn toàn hoặc một phần đường thở (đường này đi qua nơi phản xạ ọe bị kích thích). Việc chặn hoàn toàn là cực kỳ hiếm (và yêu cầu các biện pháp sơ cứu chuẩn) nhưng bé thường tự có thể họ ra vật đang chặn một phần đường thở của mình khá tốt, miễn là bé được ngồi thẳng hoặc cúi về phía trước. Hóc khó có thể xảy ra với BLW hơn với đút thìa, miễn là tuân theo những quy tắc ăn toàn cơ bản, đơn giản. Xem thêm phần cuối của chương này về các thông tin an toàn. 

Giúp bé học ăn 

Bé cần nhiều cơ hội để luyện tập kỹ năng ăn của mình và để học các dạng thức ăn . Với cách này bé có thể giải quyết được nhiều loại kết cấu và dần dần tự tăng lượng thức ăn bé ăn lên. Việc tuân theo tăng dần độ thô theo cách truyền thống là không cần thiêt, nghĩa là không cần phải bắt đầu từ vài thìa bột rồi dần dần tăng độ thô (cháo, cháo vỡ, cháo hạt...). 

Tuy nhiên, có thể chỉ ra được một số kỹ năng sẽ xuất hiện theo tiến độ của bé và đó là 1 cách hữu ích để đảm bảo rằng bạn đang cho con tất cả các cơ hội bé cần để học và mở rộng chế độ ăn của bé. Tham khảo phần phát triển các kỹ năng ở phía dưới để xác định những gì bạn cần biết và khoảng lứa tuổi nào thì những kỹ năng này sẽ xuất hiện. 

Một gợi ý khi chuẩn bị bữa ăn làm thế nào bao gồm cả những loại có hình dạng, kết cấu mà bé chưa hoàn toàn thuần thục cùng với những thức ăn mà bé đã có thể xử lý dễ dàng. Bởi vì hầu hết các bữa ăn đều có nhiều loại hình dáng và kết cấu, nên cách dễ nhất là đưa cho con tất cả những thức ăn mà bố mẹ ăn. Miễn là luôn luôn có loại thức ăn bé có thể xử lý được thì bé sẽ có thể thử với những thức ăn còn lại mà không bị chán. Thức tế là bé sẽ làm bạn ngạc nhiên với tiến bộ của mình nếu bạn cho bé cơ hội. 

Mỗi kỹ năng sẽ xuất hiện vào thời điểm thích hợp của bé, vì thế bất kỳ cố gắng nào để dạy bé hoặc ép bé sẽ chỉ gây nên thất vọng cho cả 2 bên. Bé nào rồi cũng sẽ học ăn bằng thìa dĩa, nhưng hầu hết các bé thấy nóng tay là cách hiệu quả nhất trong thời gian đầu. Nếu bạn tập trung vào việc cho bé cơ hội để thử những kỹ năng khác nhau, bé sẽ vui vẻ luyện tập với tốc độ của riêng mình. Phát triển các kỹ năng 

Sẵn sàng bắt đầu: Từ khoảng 6 tháng 
Bạn sẽ thấy: Bé có thể đưa đồ chơi vào miệng nhanh và chính xác. Bé gặm và có hoạt động nhai. Bé có thể ngồi thẳng với chút ít trợ giúp và có thể muốn tham gia vào bữa cơm gia đình. Bé có thể bốc một miếng thức ăn lớn từ đĩa của bạn và cho vào mồm 
Thức ăn dễ xử lý: Thức ăn dưới dạng que lớn, bao gồm cả hoa quả, rau, vỏ bánh mỳ, bánh mỳ lát, mỳ nui cỡ lớn, chả mềm hoặc thịt băm dạng chả hoặc được cắt cỡ ngón tay. Thịt cắt lát dài. 
Thức ăn cho bé thử: Xem phía trên 

Với và nắm chặt trong lòng bàn tay: Từ khoảng 6-8 tháng 
Bạn sẽ thấy: Bé có thể với miếng thức ăn lớn và nắm chặt bằng cả bàn tay. Nhưng bé có thể chưa ăn được khi thức ăn nằm trong nắm tay, vì thế bé cần thức ăn có độ dài vừa đủ để thò ra phía đầu, từ đó bé có thể gặm gạp. Bé có thể giữ thức ăn 1 tay và dùng tay kia để đưa vào mồm. Bé vẫn chưa biết được hết khả năng của mình nên bé có vẻ nhồi hết thức ăn mềm vào tay mình. Trong những tuần đầu hầu hết thức ăn rơi ra khỏi miệng vì bé vẫn chưa biết nhai và nuốt. Bé làm rơi thức ăn bé đang cầm khi bé muốn nhặt miếng khác bởi vì bé vẫn chưa thể bỏ thức ăn xuống theo ý mình. Bé dành thời gian kiểm tra thức ăn, truyền từ tay nọ sang tay kia và nghịch. 
Thức ăn dễ xử lý: Thức ăn dưới dạng que lớn, bao gồm cả hoa quả, rau, vỏ bánh mỳ, bánh mỳ lát, mỳ nui cỡ lớn, chả mềm hoặc thịt băm dạng chả hoặc được cắt cỡ ngón tay. Thịt cắt lát dài. 
Thức ăn cho bé thử: Thức ăn để bốc dưới dạng cục như là cơm (cơm nếp), cháo đặc, khoai tây nghiền, thịt xay (băm), pho mát nghiền. Thức ăn trơn như là mỳ nui với sốt. 

Nắm vào và mở ra: Từ khoảng 7-9 tháng 
Bạn sẽ thấy: Bé có thể nắm đầy một bàn tay thức ăn mà không bóp quá chặt. Và khi bé đưa thức ăn vào miệng, bé có thể mở bàn tay và đẩy phần lớn thức ăn vào. Bé có thể bóp thức ăn trong miệng từ nắm tay của mình. Bé đã có thể cắn và nhai tốt hơn. Bé có thể rất vui khi thử cho thìa hay một miếng thức ăn chấm vào các loại thức ăn lỏng (súp, cháo, sốt...), hoặc có thể tự sử dụng được thìa bố mẹ cho sẵn thức ăn. Bé tiếp tục tìm hiểu và khám phá thức ăn kỹ càng hơn. 
Thức ăn dễ xử lý: Dạng que và miếng. Những thức ăn nhỏ và mềm hơn như quả dâu và rau củ dạng miếng được nấu chín. Rau củ và hoa quả cứng, giòn hơn (tùy vào sự phát triển của răng. 
Thức ăn cho bé thử: Thức ăn lỏng để bé tập chấm. Rau củ sống dạng que để chấm. Mỳ nui nhiều hình dạng khác nhau. 

Dùng các ngón tay: Từ khoảng 8-10 tháng 
Bạn sẽ thấy: Bé có thể dùng thìa (hoặc thức ăn) để chấm, nhặt thức ăn lên và giữ bằng ngón tay mà không cần dùng đến lòng bàn tay. Bé lựa chọn kỹ càng những gì để ăn và theo thứ tự nhất định (của bé). Bé có thể muốn dùng thìa dĩa, thậm chí có thể xúc thức ăn bằng thìa và dùng dĩa để đâm vào thức ăn. 
Thức ăn dễ xử lý: Hầu hết tất cả thức ăn dưới các dạng que, miếng và mềm. Thức ăn cứng, giòn hơn (tùy vào sự phát triển của răng. Thức ăn lỏng với thìa (hoặc thức ăn khác) để chấm. 
Thức ăn cho bé thử: Thức ăn lỏng và miếng nhỏ như là cơm, đậu (quả, hạt), nho khô và bánh mỳ xé nhỏ. Thức ăn dưới dạng miếng nhỏ để xiên bằng dĩa và thức ăn mềm để tập xúc bằng thìa. 

Cầm giữ bằng đầu ngón tay chuẩn hơn: Từ khoảng 9-12 tháng 
Bạn sẽ thấy: Bé có thể nhặt những miếng thức ăn rấ nhỏ với đầu ngón tay cái và ngón tay trỏ. Bé có thể nhặt từng hạt cơm hay miếng vụn bánh mỳ nhỏ nhất! Bé có thể bắt đầu dùng dĩa xiên thức ăn một hay xúc bằng thìa một cách chuẩn xác. Bé có thể bắt đầu giảm nghịch thức ăn và chủ động ăn nhiều hơn. 
Thức ăn dễ xử lý: Hầu hết tất cả mọi thức ăn. 
Thức ăn cho bé thử: Tất cả các loại hình dạng và kết cấu để bé có thể tìm ra cách ăn bằng thìa dĩa. 

Sử dụng thìa dĩa: Từ khoảng 11-14 tháng 
Bạn sẽ thấy: Bé muốn dùng thìa, dĩa phần lớn thời gian khiến cho bữa ăn diễn ra rất lâu. Bé có thể biết dùng dĩa dễ hơn dùng thìa để xiên thức ăn, nhưng bé cũng có thể lại dùng tay để bốc thức ăn. 
Thức ăn dễ xử lý: Tất cả các loại. 
Thức ăn cho bé thử: Tất cả các loại hình dạng và kết cấu. 
 

Tags:

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét